از زمان امام صادق(ع) نقطه عطفی در تاریخ اسلام پیدا شد.

ایشان شأن فقیه را از حد افتاء به حد ولایت بالا برد و فرمود:

«انی قد جعلته علیکم حاکماً…»

من آنان را سرپرست شما قرار دادم.

در قضایای سیاسی، شیعیان وقتی دیدند که حاکم با خروج از معیارها و ضوابط اسلامی، شراب می خورد.

عده ای بر این نظر بودند، اگر سلطان خلاف شرع کرد، نباید از او تبعیت کرد؛

«لا طاعه لمخلوق فی معصیه الخالق»

اما رأی دیگر منحصر به امام صادق(ع) است.

حاصل این رأی آن است که نه قیام مسلحانه، نه تأیید سلطان، نه کنار نشستن و کاری نکردن.

بلکه خود شیعه در داخل حکومت اسلامی، حکومتی ایجاد می کند که امروزه آن را دولت در دولت یا دولت سایه می نامند.

این نظریه از ویژگی های مدیریت سیاسی امام صادق(ع) است.

طبعاً این فقه در مباحث علمی و سیاسی برای خود ولایت می بیند.

منبع

کلینی، کافی، ج۱، ص۶۷،
طوسی، من لایحضر، ج۲، ص۶۲۱